Święty Mikołaj jako brodaty, siwy mężczyzna, przynoszący prezenty w czasie świąt, został rozpowszechniony na świecie stosunkowo niedawno. Zawdzięczamy to popularnej kulturze amerykańskiej. Jednak w wielu miejscach na świecie do dziś zachowuje się lokalną tradycję. Kto przynosi prezenty dzieciom w różnych częściach świata?Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o świętach. Od Świętego Mikołaja do Santa Clausa Historia i legenda świętego Według tradycji średniowiecznej święty Mikołaj był biskupem Miry, która leży na terenie dzisiejszej Turcji. Na przełomie III i IV wieku, kiedy działał Mikołaj, była częścią Cesarstwa Rzymskiego. Według legendy był bardzo pobożnym człowiekiem, który wyrzekł się uciech tego świata. Był jednocześnie bardzo wrażliwy na potrzeby innych. Przypisuje mu się uratowanie niesłusznie oskarżonych żołnierzy cesarskich, ocalenie córek ubogiego sąsiada przed sprzedażą do domu publicznego, a nawet uciszenie burzy morskiej. Jego kult rozpowszechnił się z Bizancjum w XI wieku, gdzie powstały pierwsze hagiografie. Stał się jednak popularnym świętym na całym świecie. Do tego stopnia, że w kalendarzu protestanckim, mimo likwidacji kultu świętych, zachowano 6 grudnia jako Dzień Mikołaja. W czasie soboru watykańskiego II Kościół Katolicki zaprzestał kultu pewnych świętych, których historyczności nie dało się udowodnić. Wspomnienie Mikołaja 6 grudnia zostało zostawione do wyboru lokalnym kościołom. Jak powstał Santa Claus? Święty Mikołaj był czczony jako święty pomagający wiernym w potrzebie. Niektóre legendy szczególnie zwracały uwagę na to, że anonimowo obdarowywał potrzebujących. Na tej bazie w niektórych krajach zaczęto dawać dzieciom niewielkie upominki w dniu jego wspomnienia – 6 grudnia. Ten zwyczaj miał się dość dobrze zwłaszcza w Holandii. Tu nazywano Mikołaja Sinter Klaas. Holenderskie korzenie ma nowojorski Santa Claus, który został uwieczniony w książce Washingtona Irvinga „Historia Nowego Jorku” z 1809 roku. Tym razem święty zyskał wymiar bajkowy. Według pisarza latał bowiem na pegazie. Dopiero w połowie XIX wieku pojawił się pomysł zaprzężenia mikołajowych sań w renifery. Zyskał też wiele cech skandynawskiego Julnissego, który wedle tradycji daje dzieciom prezenty na Boże Narodzenie oraz angielskiej personifikacji świąt, istoty nazywanej Father Christmas (Ojca Boże Narodzenie), rozpowszechnionego już w XV wieku. W latach 30-tych XX wieku obraz potężnego, siwego Santa Clausa mieszkającego w Laponii wykreowała Coca-Cola. Tak narodził się obraz Świętego Mikołaja, który jest najbardziej znany do dziś. Reklamy znanego napoju oraz liczne amerykańskie filmy świąteczne popularyzują go na całym świecie. Mimo to w wielu krajach kultywuje się starsze tradycje. Kto przynosi prezenty na świecie? Tradycje północnej i zachodniej Europy W Skandynawii, prezenty dzieciom przynosi tomte (Szwecja) lub nisse (Norwegia). Te postacie z folkloru nordyckiego trzeba traktować bardziej jak nasze krasnoludki niż jak potężnie zbudowanego Mikołaja z amerykańskich filmów. Konkurencją dla Mikołaja jest tu święta Łucja, której dzień – 13 grudnia jest obchodzony bardzo uroczyście w Szwecji. Ona również ma dla dzieci podarunki. W Anglii i części Francji prezenty były przynoszone przez ducha świąt – Ojca Boże Narodzenie (Pere Noel, Father Christmas). Postać ta została ukształtowana w wiktoriańskiej Anglii. Chociaż jest znana co najmniej od XV wieku, to dopiero w XIX zaczęto mówić o tym, że przynosi prezenty dzieciom. Starą wersję Ducha Świąt znajdziemy w powieści Karola Dickensa „Opowieść wigilijna”, nową w „Lwie, czarownicy i starej szafie” Lewisa. Duńskim odpowiednikiem świętego Mikołaja jest Julemand. Jednak postać ta rozpowszechniła się dopiero po II wojnie światowej. Wcześniej prezenty przynosił Nisse, tak jak w Norwegii. W Niemczej, Czechach i na Śląsku prezenty może też przynosić samo Dzieciątko Jezus. Tradycje południowej Europy i Ameryki Łacińskiej W południowej Europie podtrzymuje się tradycję, w której prezenty przynoszą dopiero Trzej Królowie, a raczej Królowie-Magowie (Reyes Magos). Dzieci muszą na nie czekać aż do 6 stycznia. Włoskie maluchy również dostają prezenty 6 stycznia, ale przynosi je wróżka o imieniu Befana. Legenda głosi, że spóźniła się ona na spotkanie z Dzieciątkiem Jezus i dlatego teraz zostawia prezenty wszystkim dzieciom. Befana ma wszystkie cechy klasycznej czarownicy – jest staruszką z zakrzywionym nosem i lata na miotle. Jej imię wywodzi się prawdopodobnie od przekręconego greckiego słowa „epifania” (objawienie). Możliwe, że zwyczaj przedstawiania żeńskiej postaci rozdającej prezenty na święta sięga jeszcze tradycji starożytnego Rzymu. Niektórzy łączą ją z rzymską boginią nowego roku – Strenuą. W części landów niemieckich odpowiedniczką Befany jest Frau Berta, prawdopodobnie też przejęta z tradycji rzymskiej. Polecane obrusy w niskich cenach Jak powstała tradycja związana ze Świętym Mikołajem, kto to jest Santa Claus i kto to jest Dziadek Mróz Kraje Ameryki Łacińskiej przejęły zwyczaje świąteczne razem z kulturą kolonialną i wiarą katolicką ze Starego Kontynentu. Przede wszystkim od Hiszpanii i Portugalii. Prezenty przynosi tu święty Mikołaj (zwany też Viejito Pascuero albo Papa Noel), Dzieciątko Jezus lub Królowie-Magowie. A może zainteresuje cię także ten artykuł z poradami, jak wybrać prezent na święta? Tradycje prawosławne Prawosławie bardzo czci biskupa Mikołaja jako świętego. W przeciwieństwie do krajów katolickich nie zakwestionowano tu jego historyczności. Natomiast nie jest on typowym świętym od rozdawania prezentów. W Rosji popularną postacią roznoszącą prezenty jest Dziadek Mróz. W Polsce kojarzy się go z kulturą ZSRR, jednak zwyczaj rozdawania prezentów przez tego odpowiednika świętego Mikołaja rozpowszechnił się już w XIX wieku. Wcześniej Dziadkiem Mrozem nazywano dość mroczną postać, nawiązującą do bóstw słowiańskich. Był personifikacją mrozu, który zabija żywe istoty na swojej drodze. Jednak w XIX wieku nieco „ocieplono” jego wizerunek, na wzór holenderskiego Sinter Klaasa. Przydano mu też do pomocy Śnieżynkę – uważaną za jego córkę lub wnuczkę. Dziadka Mroza, jako tego, który przynosi prezenty, przejęło wiele krajów byłego Związku Radzieckiego i byłego Imperium Rosyjskiego. Jego wersję znajdziemy w tak odległych od siebie miejscach, jak Azerbejdżan i Północna Macedonia. W tradycji ortodoksyjnego kościoła greckiego prezenty przynosi dzieciom święty Bazyli. Robi to nie w wigilię czy świąteczny poranek, ale w pierwszym dniu Nowego Roku. Kto przynosi prezenty w Polsce? W Polsce największą popularnością cieszy się święty Mikołaj. W niektórych bardziej tradycyjnych domach kładzie się nacisk na to, że jego pierwowzór był biskupem. Wiele dzieci wierzy jednak w Mikołaja spopularyzowanego przez filmy amerykańskie. Mimo to zachowały się też pewne starsze tradycje. Obdarowywać prezentami może Dzieciątko Jezus, Gwiazdor - postać wywodząca się z tradycji kolędników, chodzących po wsiach w przebraniu. W części Polski i Czech pomocnikiem Mikołaja może być też Anioł. Jak widać, tradycja przynoszenia prezentów w okresie świątecznym jest bardzo zróżnicowana. Kultura amerykańska przenika do nas za pośrednictwem filmów, reklam i promocji świątecznych w marketach. Mimo to wiele krajów ceni sobie lokalną tradycję i stara się ją podtrzymać. Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny? Dla 94,3% czytelników artykuł okazał się być pomocny